Yazar, şair, oyun yazarı, grafik tasarımcı Joan Brossa (1919-1998) eserlerini yalnızca Katalan dilinde vermiştir. İspanya İç Savaşında Lérida Cumhuriyetçi Halk Cephesinde savaşan şair, savaşa yanına hiçbir şey olmaksızın yalnızca Lorca’nın bir kitabıyla gittiğini söylemiştir.
Deneysel işlere imza atan Brossa, Katalan dilinde “zarın yedinci yüzü” anlamına gelen, Sürrealizm ve Dadaizm gibi akımlarla bağlantılı olan ve sanatsal üretimde bilinç kadar bilinçdışılığın da önemini vurgulayan “Dau al Set” akımının öncülerindendir. Aynı isimli avangart dergiyi de üç yıl boyunca çıkarmışlardır.
Çağdaş Katalan Şiiri Antolojisi’nin (EDİSAM, 2009) önsözünde Katalan şiirini değerlendiren Adnan Özer, Brossa hakkında şöyle der:
“Joan Brossa ise 1970’lere kadar neredeyse hiç tanınmayan marjinal bir şairdi. O zamana kadar sadece bazı görsel sanat sergilerinde eserlerini sergileyebilen Joan Brossa, ‘Poesia Rasa’ adlı 1943 ve 1959 seneleri arasında yazdığı on yedi kitaplık şiir seçkisi ile büyük beğeni toplamıştır. Karmaşık ve alışılmamış bir şiir anlayışının yaratıcısı olan Brossa’nın edebiyat anlayışı limitsiz sanat olarak özetlenebilir. Şiir anlayışı her şeyi kapsayıcı olduğu için, sahnesel şiirler, görsel şiirler ve obje şiirler yaratmıştır.”
Burada iki şiirini çevirdiğim Joan Brossa’nın Türkçe’ye daha geniş kapsamlı olarak çevrilmesini ümit ediyorum.
Onur Çalı
ZAMAN
Bu satır şimdi’dir.
Okuduğunuz satır şimdi geçmiş’tir,
okunduktan sonra geride kaldı.
Şiirin geri kalanı gelecek’tir,
dışında var olur
bilincinizin.
Sözcükler
buradadır, okusanız da
okumasanız da. Ve hiçbir şey değiştiremez
bunu dünyada.
ÖPÜCÜK
Nefes alıyor gibi,
ağacın hemen dibinde,
dik kafalı çimen. Bir yaprak
koparıyorum, çiğnenmiş bir yaprak.
İşte burada, bir anı olarak al,
birlikte geçirdiğimiz geceden.
Şiir
yontulmalı
limon ağacına.
Peki, ne hissetmişti Daphnis
Chloe onu öptüğünde?
Mevsimlik şiir dergisi CazKedisi’nin ilk sayısında (Nisan-Mayıs-Haziran 2015) yayımlanmıştır.